Het moderne Nederlands is in taalkundig onderzoek wel gekarakteriseerd als een pluricentrische taal. Dat betekent dat het Nederlands meerdere centra heeft van waaruit normen zich verspreiden. In het Nederlandse taalgebied bevinden de taalkundige centra zich in de Randstad in Nederland en in Brabant in België. In deze visie is pluricentriciteit een relatief recent fenomeen, terug te voeren naar het begin van de 20ste eeuw. Bevindingen uit empirisch historisch-taalkundig onderzoek suggereren echter dat we pluricentriciteit voor het Nederlands minstens 100 jaar eerder in de tijd zouden kunnen situeren. In dit proefschrift wordt pluricentriciteit daarom in een breder historisch perspectief geplaatst.
Dit proefschrift heeft tot doel om, aan de hand van systematische corpusanalyses, de bruikbaarheid van het moderne concept pluricentriciteit in de Nederlandse taalgeschiedenis te beoordelen. Daartoe worden zes taalkundige variabelen geanalyseerd in het Historical Corpus of Dutch (HCD), een nieuw multigenre, diachroon corpus. Het corpus omvat centrale en perifere regio’s in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Door Noordelijke en Zuidelijke variëteiten van het Nederlands in het onderzoek te betrekken, en door de interacties tussen de verschillende regio’s in kaart te brengen, wil dit proefschrift bovendien de basis leggen voor een geïntegreerde geschiedenis van het Nederlands.
