Klaske Elving
Effectieve leeractiviteiten voor het schrijfonderwijs in havo 4
Er bestaan zorgen over het niveau van de schrijfvaardigheid van leerlingen in de havo-bovenbouw. Docenten zijn op zoek naar effectievere manieren om schrijfles te geven. Aan algemene adviezen geen gebrek. Zo wordt de havo-docent op didactisch gebied aangeraden om zich leerlinggericht op te stellen, duidelijke structuur en sturing te bieden en opdrachten te koppelen aan de praktijk. Zulke algemene aanwijzingen bieden echter weinig houvast voor docenten Nederlands die zich afvragen hóe zij het schrijfleerproces in de klas succesvol kunnen structureren en sturen.
De afgelopen veertig jaar is een groot aantal onderzoeken naar schrijfonderwijs uitgevoerd. Inmiddels is het inzicht ontstaan dat schrijfonderwijs gebaat is bij een aanpak die de cognitieve belasting van het werkgeheugen beperkt tijdens het (leren) schrijven. Dat inzicht biedt concrete aanknopingspunten voor de dagelijkse lespraktijk van de docent Nederlands. Zo blijkt dat het opdelen van het schrijfproces in overzichtelijke componenten verschil maakt. Daarnaast lijken met name leeractiviteiten effectief waarbij de leerling uit zijn eenzame schrijversrol stapt en in contact treedt met medeschrijvers.
In dit onderzoek is nagegaan of een praktische, op wetenschappelijke inzichten gebaseerde schrijfcursus effectief is in havo 4. Bij het ontwerpen van de schrijfcursus is aansluiting gezocht bij de resultaten van eerder vakdidactisch onderzoek op het gebied van strategie-instructie, peer-interactie en observerend leren. Omdat digitaal schrijfonderwijs diverse voordelen biedt boven schrijflessen met pen-en-papier, is gekozen voor het gebruik van software. De resultaten wijzen uit dat deze manier van lesgeven leidt tot een significante verbetering van de tekstkwaliteit.
